در یک فناوری جدید دستگاهی با قابلیت نصب درهر محلی زباله‌های آزبست را پاک سازی می کند.
آزبست الیاف خطرناکی است که سالها در صنعت ساختمان سازی و ... مورد استفاده بوده است.
خطرناک بودن آزبست به دلیل الیاف آن است که به درون موجودات زنده نفوذ می‌کند و باعث بروز سرطان و یا بیماری‌های دیگر می‌شود. در این فرآیند، ساختار این ماده را تغییر می‌کند. در نتیجه دیگر الیافی در آن وجود ندارد ولی از نظر طبقه بندی مواد، هنوز به صورت یک کانی (ماده معدنی) باقی می ماند. در نتیجه هم برای محیط زیست و هم کسانی که با آن کار می‌کنند، ایمن است.
این فناوری بسیار ساده به نظرمی‌رسد. آزبست را باید در یک دستگاه مایکروویو حبس و بعد با دمای ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد حرارات داد. بدین ترتیب آزبست کاملا بی‌خطر می‌شود.
این فناوری مایکروویو تجربه بسیار گرانبها و مثبتی در لهستان داشته است. تا سال ۱۹۹۷ آزبست در صنعت ساختمان این کشور بطور وسیعی مورد استفاده بود.
هنوز هم در محل دفن زباله‌ها در لهستان، ۱۵ میلیون تن آزبست وجود دارد. ولی با این فناوری ظاهرا بزودی همه آنها محو خواهند شد.
کارشناسان معتقدند به جای رها کردن و ذخیره آزبست برای نسل بعد، می‌توان با فناوری مایکروویو و امواج حرارتی مشکل را حل کرد.
در این پروژه مورد حمایت اتحادیه اروپا، با استفاده از فناوری حرارتی مایکروویو، آزبست را بطور همگن حرارت می‌دهند و هیچ الیافی باقی نخواهد ماند.
در پایان فرآیند حرارت دادن آزبست، محصول بی ضرری بدست می‌آید که می‌تواند مجددا مورد استفاده قرار گیرد.
به گفته مسئولان مستقر در لهستان محصول نهایی می‌تواند عمدتا در بازسازی جاده‌ها و یا در ترکیب با سیمان برای ساختن آجر استفاده شود. این فناوری در انتهای چرخه خود، هیچ پسماندهای نخواهد داشت.
آزبست یا پنبهٔ نسوز یا پنبه‌ی کوهی:
(به انگلیسی: Asbestos) در اصل یک کانی سیلیکاتی حاصل از ماگما و در واقع نوعی سنگ آذرین درونی است . و بطور کلی نام گروهی از ترکیب‌های معدنی منیزیوم و سیلیسیوم است که بیشتر در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت می‌شود. این مواد به خاطر مقاومت زیادی که در برابر گرما و آتش دارند به عنوان مواد نسوز بکار می‌روند. گاهی به این ماده «پشم شیشه» نیز گفته می‌شود. در ساختمان پنبه کوهی یا پنبه نسوز، عناصری مانند سیلیس، منیزیوم و آهن وجود دارد. پنبهٔ کوهی در طبیعت به رنگ‌های سفید، قهوه‌ای و آبی به چشم می‌خورد. این ماده سرطان زا و استفاده آن در اروپا و آمریکا ممنوع است.
پنبهٔ نسوز نمونهٔ خوبی است از ماده‌ای که مولکول‌های غول‌پیکر یک‌بعدی را تشکیل می‌دهد. مولکول‌های غول‌پیکر پنبهٔ نسوز زنجیرهٔ درازی است از اتم‌ها، که ساختمان ریشه‌گون یک کانی نیز از همان ناشی می‌شود. این مولکول‌ها پهلو به پهلوی هم جای گرفته‌اند. بستگی آنها به یکدیگر با نیروهای ضعیف کششی است.
کاربرد در صنعت:
عامل افزایش مقاومت سیمان در لوله‌های سیمانی و قطعات پوششی سقفی.
عامل افزایش دهنده نقطه اشتعال در منسوجات و محصولات کاغذی.
عامل افزایش مقاومت لنت‌های ترمز و کلاچ در برابر سایش.
مهم‌ترین فرآورده‌ها:
محصولات سیمانی: شامل لوله‌های آزبست سیمانی، ناودانی و صفحه‌های ایرانیت، که در صنایع گوناگون به کار می‌روند.
جامه‌های نسوز: لباس، جلیقه، نمدها و دیگر مواد نسوز.
کاغذهای نسوز (آزبستی): از این نوع کاغذها به عنوان پوشش لوله‌ها و عایق‌های الکتریکی استفاده می‌کنند.
مواد مالشی و حرارتی: صفحه کلاچ، لنت ترمز، انواع واشر و...
به‌عنوان ماده پرکننده: در آسفالت، رنگ شیمیایی، کاشی، پلاستیک.
در کشورهای در حال توسعه، به طور گسترده‌ای از لوله‌های آزبست سیمان استفاده می‌شود، به طوری که ۳۰ درصد لوله‌های انتقال رسانی آب شهری در هندوستان را شامل می‌شود و ۱۹ درصد از شبکه آبرسانی کانادا نیز از جنس آزبست سیمان است.
پنبهٔ کوهی و سلامت انسان
الیاف پنبهٔ کوهی می‌تواند به ذرات بسیار ریز و نامریی تبدیل شود. این ذرات نامریی که قطر آنها کمتر از ۰٫۵ میکرون است، در هنگام تنفس به اعماق شش نفوذ می‌کنند و برای همیشه در آن جا می‌مانند. با گذشت زمان این ذرات بر اثر تحریکات مداوم خود می‌توانند سبب بیماری‌های آزبستوسیس (Asbestosis)، سرطان ریه و یا بیماری مزوتلیوما (Mesothelioma) شوند که همه آنها در نهایت به مرگ منتهی می‌شوند.
بیماری‌های ناشی از استنشاق پنبهٔ کوهی:
آزبستوسیس
سرطان ریه
مزوتلیوما
سرطان حنجره
هنگام کار با پنبهٔ کوهی باید لباس‌های مخصوص پوشید.
پنبهٔ کوهی در طبیعت وجود دارد و می‌تواند وارد آب‌ها شود، مدارک علمی موجود بیانگر این واقعیت است که با وجود این که پنبهٔ کوهی در شبکه آبرسانی وجود دارد، مخاطرات بهداشتی از آن مشاهده نمی‌شود و بررسی‌ها نشانگر آن هستند که میزان پنبهٔ کوهی موجود در آب آشامیدنی از نظر سلامتی زیان‌آور نیست.
پنبهٔ کوهی و محیط زیست
الیاف پبنهٔ کوهی توسط استخراج از معدن، اره‌کشی، عملیات تخریب ساختمان‌هایی که در عایق‌سازی آنها از پنبهٔ کوهی استفاده شده، و به طور کلی تخریب هر فرآوردهٔ دارای پنبهٔ کوهی به محیط زیست وارد می‌شوند. در شهرهای بزرگ یکی از مهم‌ترین راههای ورود پنبهٔ کوهی به هوا از طریق لنت ترمز و کلاچ خودرو است.
از دید تولیدکنندگان محصولات دارای پنبهٔ کوهی، از آنجا که صنعت تولید این ماده در مقایسه با محصولات جایگزینی که از پتروشیمی و استخراج فلزات به دست می‌آید، نیاز به انرژی کمتری دارد، این تولیدکنندگان دوستدار محیط زیست اند.
ممنوعیت استفاده از پنبهٔ کوهی
به طور کلی اروپاییان معتقدند که پنبهٔ کوهی سمی است و اثرات مخرب آن کاملاً شناسایی شده‌است ولی کانادایی‌ها اعتقاد دارند که می‌توان از آزبست سفید برای صادرات به دیگر کشورها استفاده کرد.از این درگیری تحت عنوان جنگ آزبست یاد شده‌است. روسیه، چین و کانادا ۶۵ درصد تولید پنبهٔ کوهی در جهان را در اختیار دارند و کانادایی‌ها در حال گسترش فعالیت‌های خود هستند.
مصرف پنبهٔ کوهی از حدود سال ۱۹۸۰ میلادی در کشورهای صنعتی جهان به شدت کاهش پیدا کرده‌است. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه مصرف آن در حال افزایش است.در سال ۱۹۹۶ نخست وزیر فرانسه، فرمانی مبنی بر قدغن کردن استفاده از پنبهٔ کوهی صادر کرد. این فرمان شش ماده‌ای مقرر کرده بود که استفاده از پنبهٔ کوهی در کلیه محصولات تا سال ۲۰۰۱ محدود و سپس به طور کامل قطع گردد تا از آلودگی زیست محیطی ناشی از این ماده جلوگیری گردد.
در ایران
میزان آزبست در هوای تهران حدود ۳۰ تا ۵۰ برابر سایر شهرهای پاک دنیا است.در پاییز۱۳۹۰ به‌منظور تعیین میزان آزبست مصرفی در لنت‌های ترمز موجود در بازار ایران شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با همکاری دانشکده بهداشت دانشگاه تهران ۱۱ نوع لنت ترمز شامل ۶ نوع لنت داخلی و ۵ نوع لنت خارجی را مورد ارزیابی قرار دادند که نتایج همه آزمایش‌ها مثبت بوده و همهٔ لنت‌های مورد آزمایش ۵ تا ۳۰ درصد دارای آزبست بودند.
بر طبق مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست در دوم امرداد ۱۳۷۹، مصرف پنبهٔ کوهی در ایران از اول امرداد ۱۳۸۶ ممنوع شده‌است. در تبصره این مصوبه آمده‌است که در صورتی که پس از ۴۴ سال محرز شود که برای تولید لوله‌های آزبست سیمانی از نظر فنی، اقتصادی و زیست محیطی جایگزین مناسبی برای پنبهٔ کوهی یافت نشده‌است، این تصمیم در مورد لوله‌های آزبست سیمانی قابل تجدید نظر خواهد بود.[در تاریخ ۱ آذر ماه ۱۳۹۰، سازمان حفاظت محیط زیست استفاده از هر گونه آزبست را بطور کلی ممنوع اعلام کرد. همچنین بنابراین مصوبه از تاریخ اول شهریور ماه سال ۱۳۹۱ واردات آزبست سفید هم ممنوع اعلام شد. این تصمیم بر طبق جلسه مورخ ۱۷ مهرماه ۱۳۹۰ شورای عالی محیط زیست اعلام عمومی شده‌است.
نکات ایمنی درباره آزبست
آزبست به خصوص زمانی خطرناک تر می‌شود که ترد و شکننده باشد. در این حالت به راحتی می‌تواند در فضا آزاد گردد. الیاف ریزتر می‌توانند برای مدّت زیادی در هوا باقی بمانند. آنها سپس از راه دهان و بینی به کیسه‌های هوایی بسیار کوچک شش‌ها رفته و باعث بیماری می‌شوند. سالانه بیش از صد میلیون نفر در جهان در مواجهه با آزبست قرار می‌گیرند که بیش از صد هزار نفر از آنها در هر سال جان خود را از دست می‌دهند. حتّی کارگرانی که با لباس‌های خود آزبست را به منزل ببرند ممکن است افراد خانواده آنها به خصوص فرزندانشان را به بیماری مبتلا سازند.
راه اصلی:
دستگاه تنفسی یا ریه‌ها (راه اصلی)
راههای فرعی:
بلعیدن یا دستگاه گوارش
پوست (برخی کارگران ساختمانی)
مواردی که خطر بیماری‌های مربوط به آزبست را افزایش می‌دهد:
تنفس مقدار زیاد الیاف
مدّت زمان طولانی مواجهه
کشیدن سیگار
سنّ پایین به خصوص کودکان
مشاغل در معرض خطر
اگر شما در یکی از کارخانجات تولید محصولات آزبستی، معادن آزبست، ساخت و تعمیر لنت ترمز و کلاچ و کارهای ساختمانی کار می‌کنید یا اگر پلیس راهنمایی و رانندگی هستید باید بدانید که در معرض خطر آزبست قرار دارید.
شما زمانی بیشتر در مواجهه قرار می‌گیرید که:
اطّلاعی از خطرات این ماده نداشته باشید.
مواد دارای آزبست را نشناسید.
از روش‌هایی که باعث کاهش خطر می‌شوند استفاده نکنید (به دلایلی مثل عجله یا خستگی).
سیگار بکشید و در حین کار با آزبست غذا بخورید.
راههای پیشگیری
بهترین راه پیشگیری قطع کامل مواجهه با آزبست می‌باشد. این شرایط را طبق قانون باید کارفرمای شما ایجاد کند. مثلاً از ماده جایگزین آزبست استفاده کند، آن را محصور کند، از تهویه موضعی استفاده کند و... ؛ ولی در مواردی که مواجهه اجتناب ناپذیر است رعایت برخی اصول می‌تواند مفید باشد: کارهایی که نباید انجام دهید:
انجام اعمال و روش‌هایی که باعث گرد و غبار زیادی می‌شوند(مثل نظافت محل با جاروهای دستی، الک کردن آزبست و...)
سیگار کشیدن چرا که خطر را نزدیک به ۳۰ برابر می‌کند.
خوردن و آشامیدن در محل‌های کاری که آزبست وجود دارد.
کارهایی که باید انجام دهید:
پیش از شروع به کار از وجود آزبست در محل اطّلاع یابید.
در صورتیکه که کارفرما از وجود این ماده یا از خطرات آن آگاه نیست فوراً به او اطّلاع دهید.
قبل از رفتن به منزل دوش بگیرید.
از وسایل حفاظت فردی مناسب استفاده کنید
وسایل حفاظت فردی
تا زمان حذف آزبست از فرایند در صورت لزوم کارکنان شما باید از وسایل حفاظت فردی مثل ماسک‌های مخصوص استفاده کنند(به عنوان آخرین راه چاره یا به عنوان راهی مکمّل). به یاد داشته باشید که ماسک‌های معمولی پارچه‌ای یا بستن دستمال نمی تواند مفید واقع شود.
به خاطر داشته باشید:
الیاف آزبست با چشم غیر مسلح دیده نمی‌شوند.
شما نمی‌توانید بوی الیاف آزبست را استنشاق کنید.
علائم و بیماری‌های مربوط به آزبست چندین سال طول می‌کشد تا مشخص شوند.
سیگار کشیدن خطرات مربوط به آزبست را چندین برابر افزایش می‌دهد.
آزبست وقتی وارد هوا شود بسیار خطرناک می‌شود.
طبق قانون شما موظّف به تأمین سلامتی کارگران خود هستید.
در ادامه....