آشنایی با ISI ،مقالات و مجلات ISI

گسترش روزافزون علوم وفناوریهای جدید، لزوم توجه به معیارهای ارزشی و ارزش دهی به تحقیقات،پژوهش ها و ژورنال ها را ناگزیر می سازد.بدون شک وجود یک منبع ارزیابی بی طرف که هم نیازهای استفاده کنندگان را به بخوبی شناسائی کرده و از طرفی دیگر با ارزیابی نقاط ضعف و قوت منتشرات علمی و پژوهشی در زمینه های مختلف از علوم پایه ومهندسی گرفته تا علوم انسانی می تواند راهگشای خوبی برای جویندگان علمی باشد.

ضرورت تدوین استاندارهای علمی یکی از حوزه های است که متاسفانه درکشورما علی رغم        ظرفیت های موجود مورد بی توجهی قرار گرفته است. دراین میان موسسات علمی بین المللی و از جمله ISI با ارائه چارچوبی مورد قبول تا حدی کلید این معما را حل نموده است. اما شاخص های ارزیابی ISI علی رغم جامع بودن دارای کاستی های نیزمی باشد.

کم توجهی این موسسه به حوزه علوم انسانی باعث انتقادات شدیدی علیه آن شده بود بطوری که درسالهای آغازین چیزی درحدود 5% کل مقالات و ژورنالهای پذیرفته شده درحوزه علوم انسانی و مدیریتی بود که با اتخاذ سیاست های تمایززدائی درحال حاضر و پس از گذشت چندین دهه از عمراین انسیتو شمار مجلات و مقالات علوم انسانی درحدود 12 تا15 درصد از کل مقالات می باشد.

با همه این اوصاف ISI موسسه ای است بین المللی که با بهره گیری استاندارهای اروپائی-آمریکائی خود توانسته است به معیاری جهت سنجش توسعه علمی کشورها مورد استناد قراربگیرد و آهنگ پیشرفت جهانی ضرورت طراحی زیرساختهای لازم جهت بالابردن شمار نشریات و مقالات داخی درISI را غیرقابل اجتناب می نمایدبا این وجود انتقادات زیادی دررابطه به شاخص قراردادن ISI بعنوان تنها معیار ارزیابی سطح علمی اساتید و هیئت علمی دانشگاه وسایر مراکز پژوهشی و دانشجویان تحصیلات عالیه وجود دارد که دور از واقعیت هم نمی باشد چون متاسفانه درحال حاضر بعضی از مجلات عضوISI هم ازنظرعلمی درسطح بسیاربالائی نمی باشند و هم چاپ مقالات دراین ژورنالها از طریق واسطه ها و موسسات دلالی تاحدودی امکان پذیراست.

ISI چیست؟

الف) تاریخچه:

موسسه اطلاعات علمی (Information  Institute for Scientific )  بانک اطلاعاتISI  مرکزی درسال 1960 بوسیله یوگن گرفیلد تاسیس شد.این موسسه بعداً توسط آقای تامسون و هلت گیر خریداری شد و درحال حاضر بعنوان موسسه اطلاعات علمی تامسون شناخته می شود.این موسسه قسمتی از شرکت بیلیون دلاری آقای تامسون است.

ب) مکان:

آدرس فعلی این موسسه همانطور که درسایت تامسون آمده است

Thomson Scientific 3501 Market Street Philadelphia, PA 19104 USA

http://scientific.thomson.com.

می باشد.لازم به ذکراست این مرکز دارای نمایندگی های درشهرهای لندن و سایرمراکز اروپا می باشد.

ج) فعالیت ها:

ISI حجم گسترده ای از آنالیز و دسته بندی مقالات و سرویس های پژوهشی از علوم انسانی تا علوم پایه را دربرمی گیرد.این موسسه با ارائه لیست موضوعی امکان دسترسی آسان به مقالات و ژورنالهای دارای استانداردمذکور را برای استفاده کنندگان فراهم می آورد.

درحقیقت ISI پایگاهی برای فهرست نمودن و پوشش دادن جامع مهمترین مجلات علمی منتشره در دنیا به منظور تبادل اطلاعات میان پژوهشگران مختلف می باشد. شمار مجلات ISI ثابت نیست. یک مجله ممکن است در یک زمان، از مجلات ISI محسوب شود، اما به دلیل کاهش بار علمی، بعدا از لیست مجلات ISI کنار گذاشته شود. در حال حاضر بیش از ۱۶۰۰۰ مجله، در لیست ISI قرار دارند. از این لیست چیزی حدود 1100 مجله درحوزه علوم انسانی و هنر می باشند.هر ساله ۲۰۰۰ مجله جدید مورد ارزیابی قرار می گیرد و حدود 10 تا15 درصد آنها به لیست ISI اضافه می شوند.

ISI همچنین یک ژورنال دارد که بطور سالانه منتشر می شود و درآن ضریب تاثیر (IF) مجلات عضو درآن آورده می شود.

این مرکز همچنین جوایز و سمینارهائی دررابطه با علوم مختلف درسراسر دنیا برگزارمی کند و به بعضی از دانشجویان و پژوهشگران برتردنیا بورس تحصیلی اعطا می کند.

بعضی از منابع به نقش ISI در تدوین سیاستهای آموزشی دانشگاههای معتبر آمریکا و مراکز آموزشی و پژوهشی کشورهای عضو اتحادیه اروپا اشاره دارند.

این موسسه با طراحی افقی بلندمدت وتعهد اخلاقی نسبت به ارائه و ثبت برترین های علوم مختلف خودرا نه تنها بعنوان یک موسسه بلکه بعنوان یک بانک اطلاعاتی بسیار قوی درسطح جهان مطرح کرده است بطوری که امروزه در بسیاری از نقاط دنیا و از جمله کشورما چاپ مقاله درISI  را بعنوان یکی از شرایط ارتقاء اعضاء هئیت علمی دانشگاهها ومراکز آموزش عالی می دانند.

ب) شیوه انتخاب و ارزیابی درISI:

فرایند ارزیابی وانتخاب درISI فرایندی همه جانبه و کامل می باشد.مجلاتی که خواستار پیوستن به این استاندارد می باشند می بایست 3 شماره آخرین انتشارخود را به آدرس ذکرشده در ردیف( ب) ارسال نمایند. لازم به ذکر است تنها ژورنالهائی می توانند خود را کاندید این استاندارد نمایند که به زبان بین المللی انتشار می یابند.

فرایند ارزیابی درISI بصورت مستمر می باشد بطوری که هردوهفته یکبار این عمل صورت می گیرد.

همه ساله حدود 2000 مجله و ژورنال جهت عضویت درISI کاندید می شوند که ازاین تعداد10-15 درصد از فیلترهای این موسسه می گذرند.

هر مجله علمی قبل از انتخاب شدن و فهرست شدن در ISIیکسری مراحل ارزیابی را پشت سر       می گذارد. ازجمله عوامل مورد ارزیابی عبارتند از:

1-    رعایت استانداردهای بانک اطلاعاتی ISI ،

2-     کمیته علمی منتخب مجله،وارزیابی اعضاء هیئت تحریریه

3-     تنوع بین المللی مقالات چاپ شده در آن،

4-     نشر به موقع مجله و جایگاه نشرآن می باشد.

سایر شاخصهای ارزیابی عبارتند از:

5-    شاخص فاکتور اثر Impact Factor

6-    شاخص فوری Immediacy Index

7-    نیمه عمر استناد 

لازم به ذکر است که هیچ یک از این عوامل به تنهایی مورد بررسی و ارزیابی قرار نمی گیرد بلکه با بررسی مجموع عوامل یک امتیاز کلی داده خواهد شد. از جمله مواردی که در ارزیابی مجله مورد توجه قرار دارد این است که عنوان مقالات، چکیده و کلمات کلیدی باید به زبان انگلیسی باشد همچنین توصیه می شود که منابع نیز به زبان انگلیسی نوشته شوند. اگر چه اطلاعات علمی مهم به تمامی زبانها به چاپ می رسد اما موارد ذکر شده باید به زبان انگلیسی باشد تا تحت داوری و ارزیابی ISI قرار گیرد زیرا ارزیابی کنندگان مجلات علمی در ISIنمی توانند عناوین و منابع بکاررفته در مقالات را به زبان انگلیسی ترجمه کنند. داوری علمی و تخصصی مقالات چاپ شده در مجله توسط داوران نام آشنای علمی از جمله عمده ترین موارد مورد توجه ارزیابی کنندگان می باشد که گویای اعتبار و غنای علمی مجله است.

ارجاع به خود یا self citation چیست؟

وقتی بحث استناد به مقالات مطرح می شود این پرسش به وجود می آید که آیا دیگران به مقاله مراجعه کرده اند یا خود نویسنده مقاله به آن ارجاع داده است ؟ وقتی مقالات در بانک اطلاعاتی نمایه می شوند مراجع آن هم ثبت می شود.

اگر مراجع یک مقاله ، مقالات خود نویسنده باشد، استناد به خود کرده است. البته استناد به خود کم ارزش نیست اما در بررسی مراجعاتی که به یک مقاله می شود ارجاعات دیگران بیش از ارجاعات خود محقق اهمیت دارد.

 اگر منابع ذکر شده در مقاله، پژوهش نویسندگان خود مقاله باشد، این کار از ارزش مقاله می کاهد زیرا جنبه بین المللی بودن آن را ضعیف می کند. درجه ارجاع به خود مجلات ISI معمولا کمتر از ۲۰٪ است.

ضریب تاثیر یا درجه تاثیر یا Impact factor چیست؟

ارزش یک مقاله بر مبنای میزان تاثیر آن بر مقالات بعدی تعیین می شود. براساس تحقیقات انجام شده ، مقالاتی که در حوزه خود موثرتر بوده اند به دفعات بیشتری مورد استناد قرار گرفته اند.
عامل تاثیر حاصل نسبت تعداد استنادها به تعداد مقالات چاپ شده در 2سال قبل است که معرف این تاثیر است. در واقع عامل تاثیر میزان مراجعه در سالهای بعد به مقاله را نشان می دهد.
 این عامل همه ساله توسط ISI برمبنای ارجاعات به هر یک از مجلات علمی آن محاسبه می شود و نتیجه در گزارشات ارجاع مجله یا  Journal Citation Reports یا به اختصار JCR ، منتشر   می شود. این ضریب، نه برای مقاله یا نویسنده، بلکه برای مجله محاسبه می شود. محاسبه برمبنای یک دوره سه ساله صورت می گیرد. فرضا اگر در سال ۸۴ جمعا ۴۰ ارجاع به یک مجله صورت گرفته باشد و در آن مجله در سال ۸۲ تعداد ۲۶ مقاله و در سال ۸۳ تعداد ۲۴ مقاله چاپ شده باشد، ضریب ارجاع آن مجله، از تقسیم ۴۰ بر ۵۰ به دست می آید که ۸/۰ است. یعنی به طور متوسط، هر مقاله آن نشریه ۸/۰ مرتبه مورد استناد مقالات دیگر قرار گرفته است.

از دیگر شاخصهای ارزیابی نشریات در "شاخص آنی" است. این شاخص چه تفاوتی با عامل تاثیر دارد؟

برای محاسبه شاخص آنی (Immediacy index) هر نشریه ، تعداد ارجاعات در هر سال به تعداد مقالات چاپ شده در همان سال تقسیم می شود. در حالی که عامل تاثیر مراجعه در 2سال بعد را نشان می دهد.

شاخص آنی میزان مراجعه در همان سال چاپ مقاله را گزارش می کند که نشان دهنده آن است که مقاله خیلی سریع مورد توجه دیگر محققان قرار گرفته است.

لازم به ذکر است که ISI برای انتخاب نشریات شرایط زیادی دارد که نشریات کمی می توانند آن را احراز کنند و یکی از مهمترین شرایط، چاپ بموقع نشریات است در حالی که یکی از مشکلات اکثر نشریات کشور عدم موقع چاپ به موقع آنهاست.

ISI بودن یک مجله را چگونه تعیین کنیم؟

بهترین راه، مراجعه به سایت هایی نظیر تامسون است. زیرا همچنان که گفته شد، هم تعداد مجلات زیاد است و هم ISI محسوب شدن یک مجله ممکن است همیشگی نباشد.

*چگونگی دریافت مقالات از ISI :

یکی از مشکلاتی که پژوهشگران ایرانی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی با آن دست به گریبان هستند، تامین مطالب مورد نظر برای تحقیقات کتابخانه‌ای یا Literature Survey است. در این زمینه مهمترین پایگاه جهانی در مقالات تحقیقاتی مجموعه مجلات ISI می‌باشد که روش ‌های زیادی از جمله استفاده از امکانات بانک‌های اطلاعاتی آنلاین مانند Elsevier وجود دارد. در حالیکه خلاصه (Abstract) این مقالات به سهولت قابل دسترسی است، متن کامل (Full Text) آنها برای استفاده عموم رایگان نبوده و مبلغی از حدود 25 تا 45 دلار برای هر یک مقاله باید توسط مشتری پرداخت شود.

راه حل پیشنهادی استفاده از بخش دانش و فناوری سایت تبیان است.

در این بخش با کمک ارتباطات بین‌المللی این سایت می‌توانیم متن کامل (Full Text) مقالات مورد نظر شما را از پایگا‌های داده زیر تهیه کنیم:

• Science Direct / Elsevier

• Cambridge Journals

• Emerald

• Highwire Press

• JSTOR

• NTIS (EV2)

• Scopus

• Web of Science (ISI)

• IEEE

روش درخواست متن کامل مقالات:

با ارسال ایمیل به بخش دانش و فناوری سایت تبیان ([e-mail]) شامل عنوان مقاله، نویسنده یا نویسندگان آن و نام مجله به همراه شماره و صفحات مربوطه می‌توانید جهت دریافت متن کامل مقالات تقاضا نمایید.

فایل PDF مقالات را ظرف 48 ساعت در پاسخ به ایمیل ارسالی‌تان ارسال می شود.

یک راه حل برای دسترسی به مقالات ISI گرفتن اشتراک سالانه بانک‌های مربوطه مثل Elsevier است که برای محققان ایرانی محدودیت‌هایی دارد.

راه دیگر خریداری تک مقاله با قیمت‌های عنوان شده است که علاوه بر هزینه‌ای بالغ بر 300000 ریال برای هر مقاله، نیاز به داشتن کارت اعتباری بین‌المللی مانند Visa یا Master Card دارد.

اما با استفاده از امکانات جدید بخش دانش و فناوری سایت تبیان که به صورت رایگان در اختیار محققین ایرانی قرار گرفته است، محققین می توانند با استفاده از خدمات این سایت، متن کامل (Full Text) مقالات ISI مورد نظر خود را به صورت رایگان ظرف حداکثر 48 ساعت در ایمیل خود دریافت کنند.