پروژه
ایتر (ITER) مخفف عبارت International Thermonuclear Experimental Reactor
به‌معنی راکتور گرماهسته‌ای آزمایشی بین‌المللی، بزرگ‌ترین رآکتور هم‌جوشی
هسته‌ای تاکنون طراحی‌شده‌ای است که برمبنای محصورسازی مغناطیسی عمل
می‌کند. درحال حاضر، کشورهای چین، اتحادیه اروپا، هند، ژاپن، کره جنوبی،
روسیه و آمریکا از اعضای اصلی این پروژه‌اند.
سوخت
هم‌جوشی که از دوتریم و تریتیوم تشکیل شده در فرآیند هم‌جوشی باید به دمای
حدود ۱۰۰میلیون درجه سانتیگراد برسد که برای دستیابی به این هدف می‌توان
به‌عنوان یکی از روش‌های پیشنهاد از محصورکردن پلاسما با استفاده از میدان
مغناطیسی بهره گرفت. دکتر محمود قرآن‌نویس، رییس مرکز تحقیقات فیزیک پلاسما
واحد علوم‌وتحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی از سوی معاونت علمی و فناوری
ریاست جمهوری، به‌عنوان نماینده جمهوری اسلامی در پروژه ایتر معرفی شده است
به‌گونه‌ای که برای ارتباط و بازدید مسئولان کشور، حتی رییس‌جمهوری از این
پروژه، باید با هماهنگی دکتر قرآن‌نویس باشد.
واکنش‌های گداخت هسته‌ای که از شکافت هسته‌ای دشوارتر است. چرا دانشمندان خواستند به‌سمت این فناوری حرکت کنند؟
واکنش
گداخت هسته‌ای به‌مراتب سخت‌تر از شکافت هسته‌ای است چون در گداخت، ذرات
باردار همنام به یکدیگر جوش داده می‌شوند و برای این امر آنقدر باید انرژی
زیاد باشد که نیروهای دافعه شکسته و هسته‌ها داخل یکدیگر شوند ولی انرژی
حاصل از آن چند برابر انرژی به‌دست‌آمده از شکافت هسته‌ای است. از سوی
دیگر، تحقیقات گداخت هسته‌ای باید در خلا انجام شود و نیروی جاذبه و ثقل
وجود ندارد بنابراین، نیازمند دمایی بیش از دمای مرکز خورشید هستیم تا
نیروی ثقل موجود در خورشید را با افزایش دما جبران کنیم.
درحال حاضر جهان توانسته است از طریق جوش هسته‌ای برق تجاری تولید کند؟
خیر
نتوانسته ولی تحقیقات ادامه داد. مثلا راکتور بزرگ آلمان توانسته از این
روش برق تولید کند ولی فقط برای چند ثانیه. وضعیت کشورهایی چون چین، ژاپن و
کره‌جنوبی نیز در همین اندازه است.
در پروژه ایتر چه هدفی دنبال می‌شود؟
هدف
پروژه ایتر تولید انرژی به‌میزان ۵۰۰ مگاوات برای ۳۰۰ ثانیه است و
درصورتی‌که به این هدف نایل شوند به‌سمت فروش تجاری راکتورهای کوچک
می‌روند. البته به‌دلیل طولانی شدن اجرای این طرح، این میزان به ۳۰۰ مگاوات
در ۳۰۰ ثانیه کاهش یافته است تا زودتر به نتیجه مورد‌نظر دست یابند.